Ön Çapraz Bağ Nedir?

Ön çapraz bağ (ACL), diz ekleminde yer alan ve uyluk kemiği (femur) ile kaval kemiği (tibia) arasında stabiliteyi sağlayan önemli bir yapıdır. Sporcularda sık görülmekle birlikte, ani yön değiştirme veya dizin doğrudan darbe alması sonucu herkeste yaralanabilir. ACL, dizi öne doğru kaymaktan alıkoyar ve dizin dönme hareketlerinde stabil kalmasını sağlar.

Yaralanma Nasıl Oluşur?

En sık karşılaşılan nedenler şunlardır:

• Spor sırasında ani yön değiştirme
• Atlama sonrası dizi kilitleyerek yere temas etme
• Futbol, basketbol, kayak gibi temaslı ya da ani dur-kalk hareketlerinin olduğu sporlarda travma
• Araç içi trafik kazaları

Yaralanma anında dizde “kopma” sesi duyulabilir, diz hemen şişer ve hasta yürümekte zorlanır.

Belirtiler Nelerdir?

• Dizde aniden boşalma veya yerinden çıkma hissi
• Şişlik (ilk 24 saat içinde hızla gelişir)
• Hareket kısıtlanması
• Dizde instabilite (güvensizlik hissi)
• Spor ya da merdiven inme gibi aktivitelerde zorlanma

Teşhis Nasıl Konur?

Teşhis için doktor, fizik muayenede Lachman, Pivot-Shift ve Anterior Drawer testleri gibi manevralarla dizi değerlendirir. Bunun yanı sıra MR (Manyetik Rezonans) görüntüleme ile bağın durumu net olarak görülebilir. Bazen eklem içinde menisküs yırtığı ya da kıkırdağ hasarı da eşlik edebilir.

Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Tedavi, hastanın yaşı, aktivite seviyesi ve yaralanmanın derecesine bağlı olarak planlanır.

Konservatif Tedavi

Aktivitesi düşük ve ileri yaşta olan bireylerde tercih edilir. Tedavi içeriği:

• Fizik tedavi ve rehabilitasyon
• Kas güçlendirme egzersizleri
• Dizlik kullanımı

Ancak aktif yaşam süren ya da sporcu bireylerde yeterli stabilite sağlamayabilir.

Cerrahi Tedavi (Rekonstrüksiyon)

Ön çapraz bağ tamamen kopmuşa veya dizi stabil tutamayacak düzeydeyse, artroskopik cerrahi ile bağ yeniden yapılandırılır. Genellikle hastanın kendi tendonlarından greft (hamstring veya patellar tendon) alınarak yeni bağ oluşturulur.

Ameliyat Sonrası Süreç

• Ameliyattan sonra genellikle aynı gün veya bir sonraki gün taburcu olunur.
• Dizlik ve koltuk değnekleri kullanılabilir.
• Fizik tedavi 1. haftadan itibaren başlar.
• Tam iyileşme 6-9 ay sürebilir.
• Spora dönüş doktor kontrolü ve kas gücü düzeyine göre değerlendirilir.